De kracht van rituelen, het creëren van stabiliteit in tijden van verandering

Rouw is een persoonlijk proces dat onvoorspelbaar is. Julia Samuel vat het scherp samen in haar boek “Grief Works”. Rouw is een proces dat tegenstrijdig is en tot chaos leidt. We zoeken een weg naar een realiteit waarvan we willen dat deze niet waar is.

De dagen dat we gezond zijn nemen we als waarheid aan, we staan er niet bij stil. De gedachte dat we dood gaan ontkennen we. Natuurlijk, ooit gaan we dood, maar niet nu, niet vandaag en morgen ook niet. Deze gedachte brengt regelmaat en nog veel belangrijker het geeft ons controle.

Geconfronteerd worden met de dood versplintert onze controle op het leven. Rouw neemt deze controle over, we verliezen onze grip en dat maakt het zo moeilijk om rouw, de dood, te accepteren.

Vorige week ben ik gestart met de post hbo-studie “Ritueel begeleiden”.  Rituelen, afgeleid van het Latijnse “ritus’, dat godsdienstig gebruik, ceremonie, gewoonte betekent, gaan voor mij verder dan momenten als huwelijken, begrafenissen of de cruciale keerpunten in iemands leven, ‘de scharniermomenten’. In tijden van verandering, zowel persoonlijk als professioneel, gaan we op zoek naar manieren om richting te vinden. Of zoals ik hierboven schreef: controle te houden. Voor mij spelen rituelen hierin een belangrijke rol. Ze markeren een fase van overgang en bieden houvast.

Ik hou van verandering, ik krijg energie van verandering, ook in mijn huidige werk. Rituele begeleiding helpt bij het omarmen van organisatorische veranderingen. Of het nu gaat om een fusie, herstructurering of culturele verandering; een goed ritueel kan werknemers helpen om los te laten wat was en open te staan, te omarmen, wat er komt. Het gaat hierbij niet om het alleen maar focussen op de organisatorische verandering maar juist om aandacht te hebben voor het proces van degenen die deze verandering doormaken.

Verandering vraagt tijd. Ongeacht de aard van de verandering, of het nu gaat om een ‘scharniermoment’ of om een organisatorische verandering, het kan intens voelen. Het is in mijn ogen cruciaal om de tijd te nemen voor mentale en emotionele ruimte waarin je reflecteert, verwerkt en nieuwe inzichten krijgt.

De start om de bovengenoemde chaos het hoofd te bieden begint van binnenuit. Rituelen helpen om weerstand tegen de verandering te verminderen, een ritueel creëert het gevoel van veiligheid en collectiviteit. Waar rituelen helpen om emoties te leiden, helpt het nemen van tijd bij het reflecteren en verwerken van deze emoties.

Voor mij als student is het belangrijk om te onthouden dat rituelen meer zijn dan en symbolische handeling. Ze bieden een krachtig middel om verandering te begeleiden en mensen te verbinden. Het gaat vooral over hoe mensen de verandering ervaren. Door rituelen te integreren help je niet alleen met “loslaten” maar ook om te transformeren en met vertrouwen de toekomst te omarmen.


Deze blog schrijf ik als post-hbo student “ritueel begeleiden”, bij het Moment in Houten. Een jaar waarin ik mij ga verdiepen in onderwerpen als symboliek, communicatie, ethiek en creativiteit. Deze blogs geven inzicht in mijn leerproces en helpen mij met de toepasbaarheid in mijn dagelijkse leven en werk.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.